Dit onderdeel is een illustratie van wat voor mij eigenlijk de ZIN van dressuur is. ‘ The proof of the pudding is in the eating’ Het is een verslag van een tweedaagse bergrit met een gastrijder. Een in alle opzichten pittige rit over een gecompliceerde route met de meest uiteenlopende praktijkomstandigheden.
De route
De ‘Torcal’ is een bergreservaat vlakbij Antequera en de camping aan de noordzijde van dit bergmassief is onze halfweg stop.De route gaat van onze boerderij (op 750 meter hoogte) ruwweg de rivier stroom afwaards volgend langs de Cerro Gordo door Villanueva del Trabuco (690 meter). Voorbij het dorp over paden door de olijfboomgaarden naar Villanueva del Rosario (590 meter) en zuid langs dit dorp kruisen we verschillende stroompjes en geulen, door olijfboomgaarden en een amandelbos klimmen we naar de pas van Las Pedrizas (820 meter). Net over de verkeersdrukke pas is 100 meter lager een bron waar we de paarden kunnen laven voor de steile klim naar de Boca del Asno (1250 meter). We passeren de Torcal vanuit het oosten, draaien na de pas naar het noorden; dalen 400 meter af naar de pleisterplaats. Omdat dit echt STEIL naar beneden gaat en het laatste stuk van de dagafstand is, wisselen we draf in het zadel en stap ernaast af.
De volgende dag vertrekken we weer in oostelijke richting en kruisen de ruige dehesa (waar het vechtvee los loopt) van Antequera naar Hotel Las Yedras waar we de snelweg oversteken. We houden oostwaards aan richting Archidona en rijden zig zag omhoog omlaag door de dehesa ‘el brosque’. De route leidt 600 meter omlaag om dan weer te stijgen als we eerst zuidoost, dan zuid naar Trabuco en de boerderij terug rijden. De route is ongeveer 95 kilometer, hoofdzakelijk onverharde paden en ruig terrein met een paar verbindende stukjes asfalt. Het hoogteverschil is aanzienlijk en de route gaat of omhoog of omlaag en het hoogteverschil is daardoor gemiddeld over de hele route zo’n 5%. Zowel op de heen- als op de terugweg zijn we ruwweg halverwege gestopt om de paarden te laven en wat te laten grazen. Inclusief deze stops hebben we strak 10 uur over de rit gedaan.
Uiteraard zijn we een berg potentieele stress- en rampsituaties tegengekomen, doch de paarden waren perfecte partners. Ondanks de pittige terreinomstandigheden hebben we ze niet een keer hoeven ‘aansporen’ en waren ze gretig en ontspannen voorwaarts. Bij aankomst waren ze net zo fris als bij het vertrek. Net zo opgewekt en welwillend, alleen maar nat van het zweet. Nul gevoeligheid onder de zadels of wat ook.
De voorbereiding van Luna
Elke was mijn gezelschap op deze rit. Ze rijdt ‘volgens HC’, en beleert en houdt haar paarden met een ‘open deur’, dus ze is de ideale gastrijdster en welkom gezelschap.
Ik ben twee weken voor ze kwam aan een gericht trainingsprogramma met de al prima getrainde en -opgeleide Luna begonnen; een opfriskursus om alle rijtechnische puntjes op de i van wat ze al geleerd heeft te zetten. Eerst onbelast, te voet, alles wat ze geleerd heeft met de correcte signalen op de juiste manier gevraagd herhalen. Daarna met een ruiter als belasting in het zadel en met mij signalen gevend ernaast. Tot slot onder de ruiter, zodat we weer even helemaal nauwkeurig bij de les zijn.
Het doel is dat Elke straks exact weet welk gedrag Luna op welk signaal geleerd heeft. Ik kies bewust voor de Orthoflex als zadel, opdat een toch net iets anders bewegende ruiter de zeer kritische en niet zo vergevingsgezinde Luna toch iets anders zal belasten.
Elke is bepaald geen vreemde voor Luna, maar toch investeren we de eerste vier dagen van haar bezoek hier in hun relatie. Dat richt zich uiteraard op de fijnafstemming van de rijtechniek, maar ook op de onderlinge band. Uiteindelijk heeft Luna geen enkele emotionele band met Elke en evenmin belang bij het investeren daarin. Ze is ook beslist niet verlegen om dat te laten blijken ;-) Luna is een welwillend werklustig paard wat het fijn vindt om met de baas op pad te gaan, en is al prima opgeleid; begrijpt en kan alles: ze moet het alleen voor Elke WILLEN doen.
Om dit op een paar dagen te realiseren gaan we eerst samen te voet, waarbij Elke geleidelijk een toenemende rol krijgt. Daarna met haar alleen als ballast in het zadel en mij er te voet signalen gevend naast. Tot slot gaan we met Elke als zelfstandige kapitein op een ontdooide Luna die haar nu wel ziet zitten als ‘baas’.
De voorbereiding van de route
Ik ken de omgeving goed en verken met een locale enduro(tereinmotorfiets wedstrijden)-vriend voor de zekerheid een lastig stuk door de dehesa. Ook rij ik een paar andere delen om te zien hoe het met eventueel geplaatste hekwerken is. Ik heb geen kaart,kopas of gps nodig want ik weet waar we uit moeten komen en omdat we hoofdzakelijk terrein rijden is dat terrein de bepalende factor. Je kan wel ergens heen willen, maar als er door een onweersbui een erosiegeul uitgespoeld is of een boer een hek gezet heeft om de geiten of stieren te omheinen is DAT de ‘wegwijzer’. Een routeboek of iets dergelijks heeft dus geen zin; je moet gewoon zelf flexibel kunnen navigeren. Een mooie illustratie van het belang van vaardigheid boven hulpmiddelen. Ik breng de spullen voor de overnachting met de auto naar de camping (en een buurvrouw zal ze weer terugbrengen). Voor de paarden een hooibaal, wat voer en twee grote bakken.
Vertrek
We nemen zo weinig mogelijk mee. Allebei twee drinkflessen (ik een thermos met hete koffie) aan de pommel. Elke achterop de pommel wat eten en een fotocamera, verder een videocamera aan haar helm. Ik een tasje met draadtang, leren veter, strotouw, toiletpapier, hoefkrabber en een mobieltje (uit).
Tocht
Weerstandloos verzameld aan de hulpen, rijden we door het landschap. Onze paarden zijn attent en licht op elk signaal. Ze hebben geleerd het ruitergewicht te compenseren door relatieve elevatie; ze treden wat verder onder, hoeven eerder af en dragen ons met hun rug door hun buikspieren te bebruiken. Ze BEGRIJPEN de zin daarvan doordat ze geleerd hebben dat dit zo veel makkelijk loopt, dus we hoeven daar niet om te vragen. Ze blijven ook heerlijk in draf of galop tot we wat anders vragen en de meest complexe wendingen in het oneffen, hellende, soms gevaarlijke, terrein voeren ze welwillend tot op de decimeter nauwkeurig uit: Linkerbeen even kort aanleggen en we gaan een decimeter verder van de afgrond links. Gedoseerd samengesteld signaal en we ontwijken in een ontspannen gallop een rol prikkeldraad die we op het laatste moment in het ruige terrein zien liggen. Elke geeft Luna de vrije hand en deze zoekt in gallop achter mij en Arablla aan door het terrein zelf uit hoe ze het beste met een soepele driesprong over een geul, een takkenbos en een paar rotsblokken zweeft.
Met de twee paarden naast elkaar in rengalop over een lekker ruim stuk pad is een halve ophouding met zit en begrenzend signaal aan de voorzijde genoeg voor een verzamelde gallop of een idem draf, wat we maar vragen. Drinken, grazen wanneer we stoppen en nergens anders. Niets slaafs of hersenloos echter, NIETS, want hoewel wij navigeren, moeten ze zelf maar bedenken hoe en waar ze hun voeten neerzetten, en zelf maar bepalen hoe en waar ze afzetten voor een spong over een geul of boom.
Betrouwbaar in elk terrein en onder alle omstandigheden. Ook met loslopende agressieve honden, loslopend vechtvee, druk verkeer, landbouwvoertuigen, crossmotoren noem het op: DAT is dressuur.
Let wel: Luna en Arabella zijn hispano-arabes met beiden sterke karakters. Bloedkikkers van topfitte paarden die bulken van de energie en individualiteit. Ze missen NIETS van wat rond ze gebeurt en natuurlijk schrikken ze van een vrachtwagen met klapperend dekzijl of van een stel patrijzen dat krijsend onder de hoeven vandaan uit het terrein opvliegt. Maar ze blijven ook dan attent op de ruiter en vragen/verwachten daar leiderschap van. Dat is dressuur.
Ik vraag van mijn paarden initiatief en zelfredzaamheid binnen wat ik vraag. ‘OK kerel, ik wil HIER omhoog DAAR heen en in GALOP. Zoek zelf maar uit hoe.’ Waarbij hij WEET hoe hij dit het makkelijkste (ook beste) biomechanisch optimaal kan uitvoeren. Ook dit is dressuur.
Het bovenstaande komt niet uit de lucht vallen, vraagt HEEL veel vakkundige kwaliteitstijd; veelzijdige dresssuur op hoog niveau. Een rit als deze torcal-rit met een gastruiter is een praktijktest van dat dressuurniveau: paardrijden volgens HC is op deze trip met een gegriffelde tien en een kus van Elke geslaagd.
…en dan verder
De praktijktest mag dan een suces zijn, het is niet meer dan een stap in een lange weg zonder gedefinieerd einde. Het kan altijd beter en er is altijd meer, altijd.
Daarom heeft Elke onderweg bewegende beelden vastgelegd van hoe we hier in de werkelijke wereld rijden. Ruim een uur door haar willekeurig onderweg vastgelegde representatieve werkelijkheid ontdaan van gecontroleerde omstandigheden of speciale concentratie. Dit is ongecensureerde objectieve informatie. De beelden zijn uiteraard ook gewoon leuk om te zien, maar de camera is gekocht met een leerdoel. Ik kijk er zelf naar en zie veel, doch weet niet wat ik niet weet en de beelden gaan ondermeer naar Dr.Nancy Nicholson voor haar opbouwende kritiek. Er is altijd meer; altijd!